Η Σαλαμίνα, γνωστή από την αρχαιότητα και ως Κούλουρη, είναι το μεγαλύτερο νησί του Σαρωνικού Κόλπου και το πιο κοντινό στις ακτές της Αττικής. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του Σαρωνικού Κόλπου και έναντι του Κόλπου της Ελευσίνας (νοτιοδυτικά του Νομού Αττικής). Πρωτεύουσά της είναι η ομώνυμη πόλη. Έχει πληθυσμό 39.220 μόνιμους κατοίκους, έκταση 95 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί το νησί με την μεγαλύτερη πυκνότητα μόνιμου πληθυσμού στη Ελλάδα. Κατά την θερινή περίοδο και ιδιαίτερα τους μήνες του Καλοκαιριού ο πληθυσμός της Σαλαμίνας σημειώνει τεράστια αύξηση, καθώς υπολογίζεται κοντά στις 280.000.
Η Σαλαμίνα είναι η πατρίδα του ομηρικού βασιλιά Αίαντα του Τελαμώνιου και του τραγικού ποιητή Ευριπίδη. Είναι επίσης διεθνώς γνωστή από την ομώνυμη ιστορική Ναυμαχία που συνέβη το 480 π.Χ., ανάμεσα στους Έλληνες και στην Περσική Αυτοκρατορία, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν η νίκη των Ελλήνων και το οριστικό τέλος στα σχέδια των Περσών να εξαπλωθούν στην Ευρώπη. Στη Σαλαμίνα ο μεγάλος νεοέλληνας ποιητής Άγγελος Σικελιανός έμεινε σε ένα σπιτάκι από το 1933 έως το 1950, απέναντι από το Μονή της Φανερωμένης. Ο θρυλικός αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε το στρατηγείο του στην παραλία της Σαλαμίνας, προστάτης του ήταν ο Άγιος Δημήτριος, γι’ αυτό και τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί στο νησί. Μέρος των οστών του Καραϊσκάκη βρίσκονται εντός του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα, σε κατάλληλα περιφραγμένο χώρο. Στις βορειοανατολικές ακτές της νησιού βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Ναυστάθμου Σαλαμίνας.
Ονομασία
Σύμφωνα με τη μυθολογία, το νησί πήρε την ονομασία του από τη νεράιδα Σαλαμίνα που είχε πατέρα τον θεό Ασωπό, μητέρα την Μετώπη, αδελφή τη νεράιδα Αίγινα και σύζυγό της το θεό της θάλασσας Ποσειδώνα. Το όνομα Σαλαμίς μαρτυρείται ήδη στο ομηρικό έπος (Ιλιάς Β, 557-558). Στη σύγχρονη γλωσσολογία, θεωρείται πως το όνομα «Σαλαμίς» προέρχεται από τη ρίζα Σαλ- (άλας· δηλαδή αλμυρό νερό) και -άμις (δηλαδή στη μέση), έτσι Σαλαμίνα είναι (ο τόπος) εν μέσω θαλασσινού νερού. Κατά την αρχαιότητα και σύμφωνα με το ιστορικό γεωγράφο Στράβωνα, η Σαλαμίνα ήταν γνωστή με τις ονομασίες Σκιράς (από τον ήρωα Σκίρο), Πιτυούσα (πίτυς = πεύκο) από τα πολλά πεύκα που υπήρχαν και Κυχρεία από τον Κυχρέα, ο οποίος ήταν γιος της νεράιδας Σαλαμίνας. Ο Κυχρέας έγινε ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Σαλαμίνας, όταν την απάλλαξε από έναν φοβερό δράκοντα, που την καταδυνάστευε και λεηλατούσε. Άλλες παραδόσεις συνδέουν το Κυχρέα με ένα ιερό φίδι, που βοήθησε τον ελληνικό στόλο κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, προκαλώντας σύγχυση στα περσικά πλοία. Το νησί είναι επίσης γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και με την ονομασία Κούλουρη, που προέρχεται από το ακρωτήριο «Κόλουρις άκρα» (σήμερα Πούντα), στο οποίο ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη και το λιμάνι του 4ου αιώνα π.Χ.
Σύμφωνα με τον Σπυρίδωνα Λάμπρο, το όνομα Σαλαμίνα δεν είναι ελληνικό. Το συναντάμε και στην Κύπρο (στην ομώνυμη πόλη-κράτος Σαλαμίνα Κύπρου) την οποία ίδρυσαν άποικοι με αρχηγό τον Τεύκρο. Επίσης, το γεγονός ότι στο νησί συναντάμε τη λατρεία του «Δία Επικοίνιου» (Ba-al Shalam), όπως και η θέση του νησιού απέναντι σε κόλπο ξηράς, γίνεται φανερό ότι έχει σημιτική ρίζα και σημαίνει «ειρήνη» και «τόπος ειρήνης». Η θεωρία όμως αυτή έχει πλέον καταρριφθεί.
| Κτήριο | Έτος κατασκευής | Τοποθεσία |
| Μεσαιωνικός πύργος (μάλλον Φράγκικος) | 13ος αιώνας | Αμπελάκια, στο κέντρο του χωριού, πλησίον της εκκλησίας των Εισοδίων της Θεοτόκου |
| Μοναστήρι Φανερωμένης | 17ος αιώνας | Φανερωμένη (είναι αγιογραφημένη από τον Γεώργιο Μάρκου, από το Άργος και περιλαμβάνει 3.500 μορφές. Εκεί βρίσκεται και ο τάφος του οπλαρχηγού Γιάννη Γκούρα). |
| Εκκλησία Αγίου Γεωργίου | 1450 | Άγιος Γεώργιος |
| Ευριπίδειο θέατρο | 1993 | στα προάστια της πόλης της Σαλαμίνας (στο λόφο Πατρίς) |
| Εκκλησία Παναγίας Ελευθερώτριας | 1998 | Λόφος Πατρίς |
| Εκκλησία Αγίου Δημητρίου | 1806 | πόλη Σαλαμίνας (περιλαμβάνοντας αγιογραφίες του Π. Λεμπέση και τον τάφο του Καραϊσκάκη, άμβωνα και δεσποτικό του Γιαννούλη Χαλεπά) |
| Σπήλαιο Ευριπίδη | 450 π.Χ. | Περιστέρια |
| Οικία Άγγελου Σικελιανού | 1878 | Φανερωμένη. Ο Άγγελος Σικελιανός έζησε εκεί (σταδιακά) από τον Αύγουστο του 1933 έως το Μάρτιο του 1950. |
| O Πέτρινος Φάρος | 1901 | στο ακροτήρι Κόγχη, πλησίον του οικισμού «Περιστέρια» |
| Η προτομή του Γεωργίου Καραϊσκάκη | 1927 | στο κέντρο της πόλης, στην περιοχή Βουρκάρι |
| Οι Ανεμόμυλοι | 18 αιώνας | στα προάστια της πόλης (στο λόφο Αγίου Νικολάου απέναντι από το λόφο Πατρίς) |
| Ξωκκλήσι του προφήτη Ηλία | 20ος αιώνας | πόλη Σαλαμίνας (στον πέτρινο λόφο του προφήτη Ηλία, απέναντι από το λόφο Πατρίς) |
| Παρεκκλήσι Αγίου Γρηγορίου | 12ος αιώνας | Ψιλή Άμμος |
| Το μικρό πέτρινο θεατράκι | 1990 | Σελήνια |
| Το νέο Δημαρχιακό Μέγαρο Σαλαμίνας | 2000 | πόλη Σαλαμίνας |
| Το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου των Λεμονίων | 17ος αιώνας | στη νότια Σαλαμίνα (κοντά στα Κανάκια) |
| Το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Καλυβίτη | 10ος αιώνας | στη νότια Σαλαμίνα, εντός πευκόφυτου δάσους κοντά στην περιοχή των Κανακίων. Το πρώτο εκκλησάκι που φτιάχτηκε πάνω στο νησί. |
| Tο Μουσείο Λαογραφίας και Τέχνης της Σαλαμίνας | 2000 | στεγάζεται στο Δημαρχείο Σαλαμίνας |
| Το Αρχοντικό της Οικογένειας Γαλέου | 19ος αιώνας | πόλη Σαλαμίνας |
| Εκκλησία Αγίου Μηνά (Μητρόπολη Σαλαμίνας) | 1869 | πόλη Σαλαμίνας (περιλαμβάνει αγιογραφίες του Αθανασίου Σούτσου, ο άμβωνας και το δεσποτικό είναι του Γιαννούλη Χαλεπά) |
| Δημαρχείο Αμπελακίων | 1999 | Αμπελάκια |
| Αρχαια πόλη Σαλαμίνας | 5ος-2ος π.Χ αιώνας | Αμπελάκια (αρχαίες λιμενικές εγκαταστάσεις, οικίες, τμήμα τείχους) |
| Αρχαιολογικό μουσείο | 1826 | πόλη Σαλαμίνας. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και στέγαζε το 1ο δημοτικό σχολείο Σαλαμίνας μέχρι το 1981 που παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού και σήμερα στεγάζει το Αρχαιολογικό μουσείο. |
Περισσότερες πληροφορίες για το νησί μας εδώ.
Πηγή: Wikipedia
